Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2014

Φράντς Κάφκα: Ο ανατόμος της εξουσίας


Αναδημοσιεύω από το pandoxeio.com.

Ο εθνικισμός είναι κι αυτός ένα υποκατάστατο της θρησκείας. Είναι ένα είδωλο από χαρτόμαζα που οι άνθρωποι το έπλασαν από την αγωνιά τους και τη μα­νία τους να διακριθούνε στις φτωχικές τους βραδιές στα χάνια. Όμως κάποια στιγμή όλοι θα βρεθούμε κυνηγημένοι απ’ αυτά τα καραγκιοζάκια. Γιατί κανένα είδωλο δεν απαιτεί τόση ανθρώπινη θυσία όσο αυτά τα τέρατα τα φτιαγμένα από μπίρα, σάλιο και εφημεριδόχαρτα. [σ. 79]

Η πολιτική πλευρά των γραπτών του Κάφκα υπήρξε η κατεξοχήν παρανοημένη ή αποσιωπημένη παράμετρος του έργου του. Οι έγκυρες και αποδεκτές ερμηνείες του αγνοούν επιδεικτικά την πολιτική του σκέψη, ενώ είναι εκείνη που αποτελεί τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο αναπτύσσεται ολόκληρο το αναμφισβήτητα πολυεπίπεδο και πολυσύνθετο έργο του. Ο Δεσποινιάδης έχει γράψει μια σειρά κειμένων πάνω στα επιμέρους ζητήματα του σχετικού προβληματισμού, τέσσερα από τα οποία δημοσιεύτηκαν σε αρχική μορφή στο περιοδικό Πανοπτικόν, ενώ τα υπόλοιπα δημοσιεύονται για πρώτη φορά.
franz_kafka_rr
Ολόκληρο το έργο του Κάφκα παρουσιάζεται σαν μια λεπτομερής ανατομία της Εξουσίας. Ο Πύργος είναι ένα σύμβολο της απόλυτης και ολοκληρωτικής εξουσίας, μιας εξουσίας που αποτελεί αυτοσκοπό των φορέων της. Οι απίστευτες μικρολεπτομέρειες και ο λαβύρινθος του κτίσματος δημιουργούν το τέλειο διάφραγμα ανάμεσα στο Άτομο και την Εξουσία. Η εξουσία αυτή λειτουργεί όχι απλώς με την ανοχή των υπηκόων της αλλά και με την δουλικότατη συνεργασία τους. Η υπόσταση της εξουσίας είναι εν πολλοίς φαντασιακή και μόνο χάρη στη μεγέθυνση φαντάζει ακλόνητη και παντοδύναμη.
Lex Gorlov - k-for-kafka2 - The castle
Και στην Δίκη ο ήρωας βρίσκεται απέναντί σε μια εξουσία που δεν μπορεί να δει και απέναντι σε έναν νόμο που δεν μπορεί να διαβάσει γιατί είναι άγραφος. Απαραίτητοι ενδιάμεσοι ανάμεσα στην εξουσία και στους ανθρώπους είναι οι βοηθοί, όλα αυτά τα αμέτρητα «πρόσωπα» – ανδρείκελα ενός τετρατώδους μηχανισμού, κατ’ ουσίαν χωρίς ίχνος προσωπικότητας, μια γλοιώδης μάζα που διαρκώς παρεμβάλλεται για να εμποδίσει και να πνίξει κάθε αποκλίνουσα φωνή. Φορέας της εξουσίας στηνΜεταμόρφωση και την Κρίση είναι ο πατέρας, αλλά και εδώ πρόκειται για μια εξουσία όχι λιγότερο φονική.
Jean-Michel Folon, 1973, illus. for Kafka's Metamorphosis
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κάφκα αποτελεί μια από τις λίγες περιπτώσεις συγγραφέων τα έργα των οποίων απαγορεύτηκαν από τους δυο τρομερότερους ολοκληρωτισμούς του 20ού αιώνα, τον ναζισμό και τον σταλινισμό. Αυτό που δεν του συγχώρεσαν τα κομμουνιστικά καθεστώτα ήταν ότι αναίρεσε τον υποσχόμενο παράδεισό τους χωρίς καν να τον αμφισβητήσει. Είναι φυσικό ο μπολσεβικισμός να χτυπάει τη θρησκεία γιατί είναι και ο ίδιος μια θρησκεία. Από την άλλη, ο συγγραφέας δεν ήταν λιγότερο επικριτικός απέναντι τον τρίτο μετασχηματισμό που καθόρισε τον αιώνα, στον καπιταλισμό, που είναι ένα σύστημα σχέσεων εξάρτησης…μια κατάσταση του κόσμου και μια κατάσταση της ψυχής. Μήπως λοιπόν μόνο με μια επιπόλαιη ματιά φαίνεται απολιτικός; Μήπως οι ήρωές του μόνο ένοχοι δεν αισθάνονται;
KafkaUSA_02
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ειδικότερο σχετικό κεφάλαιο που αφορά το έργο Αμερική και εστιάζει στον Ρομαντικό Αντικαπιταλισμό του Κάφκα, όπως ονομάστηκε το ρεύμα δυσφορίας και διαμαρτυρίας απέναντι στο νεογέννητο καπιταλιστικό σύστημα. Ο Λούκατς πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο, εστιάζοντας στην νοσταλγία για κάτι πολύτιμο που χάθηκε. Αν ο καπιταλισμός επέφερε το ξεμάγεμα (ή την απομάγευση) του κόσμου, όπως το είχε θέσει ο Μάξ Βέμπερ, ο Ρομαντισμός επιθυμούσε το ξαναμάγεμά του. Αυτό το ρεύμα δεν έχει αποκλειστικά αρνητικό πρόσημο, όπως υποστήριξε ο Λούκατς, αλλά και μια δεύτερη, επαναστατική – αναρχική τάση, κύριοι εκπρόσωποι της οποίας είναι οι Γκούσταβ Λαντάουερ και ο Μάρτιν Μπούμπερ.
tumblr_lcjuj3KX2I1qzosmpo1_400
Ο Κάφκα εντάσσεται σε αυτήν ακριβώς την ελευθεριακή πτέρυγα, που νοσταλγεί το προκαπιταλιστικό παρελθόν και ελπίζει ένα μετακαπιταλιστικό μέλλον. Φυσικά δεν τρέφεται καμία αυταπάτη για μια ανόθευτη επιστροφή στις κοινότητες του παρελθόντος· αντίθετα επιστρατεύονται οι προκαπιταλιστικές κολλεκτιβικές παραδόσεις των χωρικών και των εργατών, ενώ η εναντίωση στο κράτος θεωρείται δεδομένη. Είναι ενδεικτικό ότι βασική πηγή για την Αμερική υπήρξε το βιβλίο του εβραίου σοσιαλιστή Artur HolitscherAmerika heute und morgen, που ασκούσε οξύτατη κριτική στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Ο ήρωας της καφκικής Αμερικής διαπιστώνει ότι το πιο θαμαστό κομμάτι της δημιουργίας, ο χρόνος, βρίσκεται φυλακισμένος στα δίχτυα των εμπορικών συμφερόντων, ενώ οι εργάτες είναι πάντα αναλώσιμοι. Όπως έγραψε ο Αντόρνο, «η πρόζα του Κάφκα τάσσεται με το μέρος των απόκληρων, με τα αποπαίδια της οικονομικής ανάπτυξης».
Franz-Kafka_K-Ulmer
Η σχέση του με τους αναρχικούς κύκλους της Πράγας επίσης σχεδόν πάντα αποσιωπάται. Ο Κάφκα διάβασε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σημαντικούς αναρχικούς στοχαστές (Μπακούνιν, Κροπότκιν, Προυντόν, Στίρνερ, Τολστόι, Έμμα Γκόλντμαν), παρακολουθούσε συστηματικά τις εκδηλώσεις των αναρχικών, παρευρισκόταν συχνά στη «Λέσχη μαντολίνου», που ήταν η καμουφλαρισμένη λέσχη των αναρχικών της Πράγας, πρόσφερε οικονομική ενίσχυση σε διωκόμενους αναρχικούς, γνώρισε προσωπικά τους Otto Gross και Μάρτιν Μπούμπερ, ανέπτυξε ενδιαφέρον για τα Κιμπούτζ, τις αυτοδιαχειριζόμενες εβραϊκές κοινοβιακές κοινότητες.
Αντί να έρθουν εδώ μέσα να διαλύσουν τα πάντα, παρακαλάνε να τους δοθεί ελεημοσύνη.
kafkaa1
H εργασία του ως νομικού συμβούλου στο Ίδρυμα Ασφαλίσεων Εργατικών Ατυχημάτων (αυτή τη «σκοτεινή φωλιά γραφειοκρατών», όπως την αποκαλούσε), τον ανάγκασε να ζει σε μια σκληρή αντίφαση, καθώς ήταν αναγκασμένος να υπερασπίζεται τα δικαιώματα του ιδρύματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι όρισε και πλήρωσε ο ίδιος δικηγόρο για να υπερασπιστεί γέρο εργάτη που διεκδικούσε αποζημίωση από την εταιρεία που εργαζόταν ο Κάφκα!
Jean-Michel Folon, 1973, illus. for Kafka's Metamorphosis 3
Ο συγγραφέας ασκούσε ανελέητη κριτική απέναντι σε κάθε είδος γραφειοκρατίας και δεν ένιωσε ποτέ μέλος καμιάς ομάδας και κανενός κινήματος. Δεν έπαψε να θλίβεται και να εξοργίζεται επειδή γνωρίζει πως τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά αν οι άνθρωποι δεν συνέχιζαν να ζουν, παρατημένοι στη μοίρα τους, με έναν τρόπο αυτοκαταστροφικό, εξευτελιστικό και απάνθρωπο, να «γαντζώνονται από τη ζωή όπως τα κοράλλια από τους βράχους». Η απραξία των ανθρώπων είναι το απαραίτητο καύσιμο ενός κό­σμου που οδεύει με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή, γράφει ο Δεσποινιάδης. Κάθε επαναστατική διάθεση εξατμίζεται και μένει μόνο το κατακάθι μιας καινούργιας γραφειοκρατίας.

Τι είναι ο πλούτος; Για τον έναν ο πλούτος είναι κι ένα παλιό πουκάμισο κι άλλος είναι πάλι φτωχός με δέκα εκατομμύρια. Ο πλούτος είναι κάτι σχετικό και ε­λάχιστα ικανοποιητικό. Το να είσαι πλούσιος σημαίνει ότι εξαρτάσαι απ’ τα πράγματα που κατέχεις και οφεί­λεις να τα προστατέψεις απ’ την καταστροφή συσσω­ρεύοντας αποκτήματα και καινούργιες εξαρτήσεις. Ο πλούτος δεν είναι παρά μια υλική απόδειξη της ανασφάλειας.[σ. 79]
kafka_by_pixx_73-d37jatt
Καθώς ο Δεσποινιάδης δεν παραθέτει μόνο τα στοιχεία αλλά και μας εισάγει στην σκέψη και τον πολιτικό προβληματισμό του Κάφκα, ένα ερώτημα απαιτεί την απάντησή του: Για ποιο λόγο η λογοτεχνική και κριτική ομήγυρη επέμεινε, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, σε έναν άλλο Κάφκα, χαμένο στα προσωπικά του αδιέξοδα, κατατρεγμένο και συντριμμένο από διάφορα συμπλέγματα, έναν συγγραφέα που στην καλύτερη περίπτωση έχτισε ένα εφιαλτικό λογοτεχνικό σύμπαν; Για ποιο λόγο ακόμα και ο ίδιος ο Μαξ Μπροντ δημιούργησε την εικόνα ενός απολιτικού συγγραφέα και υποβάθμισε την πολιτική σημασία τόσο των γραπτών όσο και των συζητήσεων του Κάφκα; Γιατί, τέλος, ακόμα και οι μεταγενέστερες βιογραφίες αποσιώπησαν για τους δικούς τους λόγους – αναφέρεται εδώ η ογκώδης βιογραφία του Nicholas Murray – ή υποβάθμισαν σχετικές πηγές (π.χ μαρτυρίες μελών του αναρχικού κινήματος της Τσεχίας) ή ενέταξαν τις πολιτικές ανησυχίες του Κάφκα στα γενικότερα συμφραζόμενα;
c5e7a00c7b5a3dc38b00cb78edcf647a
Τριγυρνάμε σκοντάφτοντας απ’ τα μια οφθαλμαπάτη στην άλλη, αποπροσανατολισμένα θύματα προφητών και τσαρλατάνων, που τα θαυματουργά γιατροσόφια τους για φτηνή ευτυχία δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να μας βουλώνουν τα αυτιά και τα μάτια: και πέφτουμε από τη μία άβυσσο στην άλλη, περνώντας μες απ’ τους καθρέφτες σαν μες από παγίδες. [σ. 71]

Εκδ. Πανοπτικόν, 2013, Β΄ έκδοση, σελ. 109, με εξασέλιδη βιβλιογραφία.

Η «μπλε» εικόνα προέρχεται από την εικονογράφηση του Lex Gorlov για τον Πύργο. Οι δυο «πορτοκαλί» προέρχονται από την εικονογράφηση του Jean – Michel Folon για την Μεταμόρφωση.

Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2014

Μετανάστης: Μια φωνή από το παρελθόν



Έσλινγκεν (Δ.Γερμανία) 1969:  " Μικρό παιδί θυμάμαι, το 1940, που ήρθε στο χωριό μια επιτροπή του στρατού για να πάρει ζώα για τις μεταφορές  στον πόλεμο της Αλβανίας. Τότε όλοι οι χωρικοί μπήκανε στη σειρά με τα ζώα τους, άλογα, μουλάρια, γαϊδάρους, ο κτηνίατρος έβλεπε να δόντια τους, τα ρουθούνια τους , τα πόδια τους, το σάλιο τους, έλεγε κάτι σ' ένα στρατιώτη δίπλα του κι εκείνος είχε μια φουφού με κάρβουνα και πύρωνε δύο μεγάλα σίδερα. Στα καλά ζώα κόλαγε ένα πυρωμένο Ε στο λαιμό και στα σκάρτα ένα Ο στα πισινά. Ένας άλλος, για τα γερά ζώα, έδινε στους χωρικούς μια απόδειξη παραλαβής.
 Έτσι ένοιωσα και εγώ στη γερμανική επιτροπή, όχι σαν χωρικός δηλαδή, μα σαν άλογο. Ο γιατρός μου κοίταζε τα δόντια, με ακροάστηκε, μου έβγαλε πλάκα στο στήθος, μου ζούπιξε τα ποντίκια στα χέρια και στα πόδια και μου έδωσε το σημείωμα ικανότητας. Μου φάνηκε πως ήταν ο στρατιώτης που έδινε την απόδειξη παραλαβής."

Περιοδικό Αντιπληροφόρηση, τεύχος 4, Δεκέμβριος 1975

Σάββατο 20 Δεκεμβρίου 2014

Chris Forsyth & Nate Wooley


Chris Forsyth & Nate Wooley "Third" (Rekem records)


H μικρή αυτοαναφορική ύπαρξη (όλοι δεν είμαστε λίγο ή πολύ;) μου θεωρεί πως επειδή έχει αφιερώσει ατελείωτες ώρες στο να ακούει αλλά και να σκέφτεται, σε διάφορες πτυχές της, τη μουσική, δικαιούται να έχει μια γνώμη παραπάνω. Να της αναγνωριστεί, έστω, το προνόμιο της γνώσης. Μπούρδες.
Όπως και στην κανονική ζωή, έτσι και οπουδήποτε αλλού, πάνω που νομίζεις πως τα ξέρεις όλα, τα έχεις δει όλα, και πάει λέγοντας γίνεται ένα μπαμ και αλλάζει η οπτική σου.
Συχνά ισορροπώ, με δυσκολία είναι η αλήθεια, μεταξύ μιας ακόρεστης επιθυμίας για μουσικές που πάνε τα πράγματα μπροστά (πολλές φορές δίνοντας τους ιδιότητες που δεν τις έχουν) και της ευχαρίστησης που μπορείς να πάρεις από ήχους πολύ πιο νορμάλ, ενταγμένους σε μια κανονικότητα.
Αυτός ο γόρδιος δεσμός-και προς τις δύο κατευθύνσεις-δεν κόβεται με τίποτα. Και γιατί να κοπεί άλλωστε; Δικαίωμα μου η ευχαρίστηση από τη μουσική, δικαίωμά μου και η τροποποίηση των αισθητικών μου προσλήψεων, προς χάριν άλλων περισσότερο ριζοσπαστικών μέσω αυτής.
Όπως και δικαίωμα μου να γράφω για δίσκους οι οποίοι βγαίνουν από φίλους. Τέτοια περίπτωση είναι και τούτος 'δω μόνο που τα τελικά συμπεράσματα από τα ακούσματα του ενισχύουν τους φόβους μου για έλλειψη αντικειμενικότητας....
Τον Chris Forsyth τον έχω παρακολουθήσει ελάχιστα. Και η αλήθεια είναι πως έχω κόλλημα με την κιθάρα στον αυτοσχεδιασμό, δεν μου κάθεται καλά. Οπότε ενίοτε με πιάνω να επιμένω σε α λα Derek Bailey κιθαριστικούς αυτοσχεδιασμούς. Γεγονός από μόνο του αντιφατικό με τα προηγούμενα μια και μιλάμε για προσλαμβάνουσες που καθιερώθηκαν τέσσερις δεκαετίες παλιότερα. Με τον Nate Wooley, όμως, είμαι απόλυτα εξοικειωμένος. Με τον καιρό χτίζει μια ογκώδη, πολυδαίδαλη και πολύ αξιόλογη δισκογραφία, μην κολλώντας πουθενά. Το όνομα του, πλέον, αποτελεί εγγύηση ποιότητας.
Ναι, αλλά αυτό το κόλλημα με την κιθάρα; Και πως συνδυάζεται με την τρομπέτα του Wooley;
Με μία λέξη καταπληκτικά. Και για να το ξεκαθαρίσω εξαρχής την παράσταση κλέβει ο Forsyth. Η κιθάρα τους αναλαμβάνει πολλαπλούς ρόλους μέσα στα αυλάκια του βινυλίου.Είναι επιθετική δημιουργώντας έναν οριακά χαώδη ήχο ενώ ταυτόχρονα μπορείς να ακούσει και τα δάχτυλα του καλλιτέχνη να παλεύουν με τις χορδές του τέρατος, με μια αγωνία που σου μεταδίδεται. Ναι, δεν κάνω πλάκα.
Περιέργως, ο Wooley μένει σε δεύτερο πλάνο, τουλάχιστον στη δική μου ανάγνωση του δίσκου. Ηθελημένα ή όχι δεν το γνωρίζω, σίγουρα πάντως επιλέγει να ρισκάρει και να αφήσει την τρομπέτα του (με τα εφέ της φυσικά) να βγάλει νέα πράματα από μέσα της ενώ αλλού (και εδώ, ίσως είναι το μοναδικό μειονέκτημα του άλμπουμ) παραμένει σε ήχους και λογικές που μας έχει συνηθίσει. Από την αρχή μέχρι το τέλος ένας αναζωογονητικός άνεμος, αυτός του αυτοσχεδιασμού χωρίς προαποφασισμένα, πνέει από το δίσκο. Μια γκάμα συναισθημάτων, με κύριο τη χαρά της ανακάλυψης νέων εδαφών, με περιτριγύρισε καθώς τον άκουγα. Αυτά, φυσικά, αδυνατώ να τα περιγράψω οπότε τι μένει; Να αγοράσεις το δίσκο και να τον ακούσεις, όπως και εγω. Καλή ακρόαση λέμε.

Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2014

Θνητότητα




"Οι γάτες δεν είναι μαριονέτες. Κάθε άλλο. Είναι ολοζώντανα πλάσματα, και όταν αποκτάς επαφή με ένα άλλο πλάσμα θλίβεσαι: γιατί συνειδητοποιείς τους περιορισμούς, τον πόνο και τον φόβο και τον τελικό θάνατο. Αυτό σημαίνει επαφή. Αυτό αντιλαμβάνομαι όταν αγγίζω  μια γάτα και συνειδητοποιώ ότι τρέχουν δάκρυα από τα μάτια μου"

Ουίλιαμ Μπάροουζ  "Η γάτα μέσα μας"

Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2014

Ολοταχώς προς τον κόσμο του Matrix





Το έχουμε, πλέον, πάρει απόφαση. Μας κυβερνά ότι πιο ακροδεξιό έχει υπάρξει σε αυτό το κομμάτι γης από την εποχή της επταετίας. Πιστεύω πως δεν χρειάζεται καν να επιχειρηματολογήσω με καταστάσεις και γεγονότα, τουλάχιστον όχι για όσους αφήνουν που και που τον καναπέ τους. Το πιο ανησυχητικό, βέβαια, δεν είναι το τώρα. Είναι το μετά. Το μετά την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εννοώ. Άλλη κουβέντα αυτό όμως.
Ο Νίκος Ρωμανός έδωσε τον αξιοπρεπή, δίκαιο και τσαμπουκαλίδικο αγώνα του και, πράγματι, κέρδισε. Στο φινάλε μπορεί η ζωή μας να μην είναι άσπρο-μαύρο, κάποια πράγματα όμως είναι. Και μέχρι εσύ και εγώ να παίξουμε τη ζωή μας κορώνα-γράμματα (γιατί αυτό έκανε ο Ρωμανός όσο και αν ίδρωσαν τις πένες  και τα πληκτρολόγια τους οι λογής-λογής παπαγάλοι), ας μην κρίνουμε αυστηρά.
Φυσικά νικήσαμε και εμείς. Νίκη του Ρωμανού, νίκη όλων μας-αναμφισβήτητα. Πολλοί οι λόγοι. Η διαφαινόμενη θυσία ενός, μην το ξεχνάμε, 21χρονου, κινητοποίησε κόσμο, ξύπνησε ευαισθησίες, δημιούργησε κινηματικές διαδικασίες, έναν μικρό (θα το πω και ας είναι τζιζ) Δεκέμβρη. Και, βέβαια, ανάγκασε το κράτος να συνδιαλαγεί με όσους ονομάζει τρομοκράτες, κουκουλοφόρους, εσχάτως και ιπτάμενους αναρχικούς. Και να αναδιπλωθεί, να κάνει πίσω. Να κάνει πίσω όχι μόνο απέναντι στο προφανές, την Αλληλεγγύη μας δηλαδή, αλλά και απέναντι σε μια, σχετικά, ανυποχώρητη δράση, από τις δεκάδες καταλήψεις μέχρι τη βία, η όποια κλιμακωνόταν αντί να περιστέλλεται. Να θυμίσει στην υπόλοιπη κοινωνία, η οποία έχει έχει εθιστεί στο δόγμα "τάξη και ασφάλεια", πως η Αλληλεγγύη και η Αξιοπρέπεια δεν έχουν απλά το ίδιο αρχικό με την Αναρχία, εγκολπώνονται μέσα της.
Μετά την Αναρχία (γιατί "δικός" μας είναι ο Ρωμανός, όπως και να το κάνουμε) η Αριστερά έπαιξε και αυτή το ρόλο της. Ναι, με σπέκουλα και κοινοβουλευτικό καπέλωμα, αλλά παράλληλα με κομμάτια του κόσμου της αλληλέγγυα, συχνά-πυκνά παρόντα. Και αυτό έχει τη σημασία του αν θυμηθούμε από πότε η Αριστερά έχει απορρίψει ( στις πράξεις βέβαια, εκεί που μετράει) τη σύγκρουση εκτός συστήματος.
Και τότε, θα μου πεις, προς τι το απαισιόδοξο του τίτλου; Μα υπάρχει η μαγική λέξη: βραχιολάκι. Όταν άκουσα για πρώτη φορά πως ο Ρωμανός αποδεχόταν αυτή τη λύση, οφείλω να πω πως σοκαρίστηκα. Δεν έχω κανένα δικαίωμα να τον κρίνω, το ξαναείπα. Όταν θα βάλω τη δική μου ζωή στον ντάκο, τότε θα απαιτώ από τον καθένα να  δίνει έτσι εύκολα τη δική του.
Το βραχιολάκι παραμένει, όμως. Και μπαίνει, πλέον , στις ζωές μας, νομιμοποιείται. Και, βέβαια, εκτοξεύει το τζίρο της μπίζνας που λέγεται καταστολή και σωφρονισμός.  Μέχρι πρόσφατα οι εκπαιδευτικές άδειες δίνονταν χωρίς αυτό. Τώρα μόνο με αυτό. Σε λίγο τι; Βραχιολάκι για οποιαδήποτε άδεια εκτός φυλακής. Βραχιολάκι για τις αναστολές ποινών. Βραχιολάκι στις απονομές χάριτος. Αργότερα; Βραχιολάκι γιατί έκλεψες 100 ευρώ, γιατί είσαι πρεζάκι με "παραβατική" συμπεριφορά, γιατί δεν έχεις προσβάσεις και λεφτά για καλούς δικηγόρους, γιατί έχεις άλλο χρώμα.
Βουρ για έναν κόσμο ολοκληρωτισμού.


Υ.Γ. Το κείμενο δεν έχει απαιτήσεις εμβριθούς ανάλυσης.

Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2014

Ο Φουκό για το σύγχρονο σωφρονισμό



" Η φυσική οδύνη, ο πόνος του σώματος δεν αποτελούν πλέον τα συστατικά στοιχεία της ποινής. Ο κολασμός πέρασε από μια τέχνη της αφόρητης οδύνης σε μια οικονομία της αναστολής των δικαιωμάτων.  Αν η δικαιοσύνη εξακολουθεί να ελέγχει και να θίγει το σώμα των υποκειμένων σε αυτήν, το κάνει εξ' αποστάσεως, κυριολεκτικά, ακολουθώντας αυστηρούς κανόνες και αποβλέποντας σε έναν πολύ υψηλότερο στόχο. Ως αποτέλεσμα αυτής της νέας συστολής, ένας ολόκληρος στρατός τεχνικών παίρνει τη σκυτάλη από τον δήμιο, αυτόν τον άμεσο ανατόμο της οδύνης: επιτηρητές, γιατροί, ιερείς ιδρυμάτων, ψυχίατροι, ψυχολόγοι, παιδαγωγοί. Με την παρουσία τους και μόνο, δίπλα στον κατάδικο, ψέλνουν στη δικαιοσύνη το εγκώμιο που έχει ανάγκη: της εγγυώνται ότι το σώμα και ο πόνος δεν είναι τα έσχατα αντικείμενα της τιμωρητικής δράσης της. Να κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει: σήμερα, ένας γιατρός πρέπει να φροντίζει τους θανατοποινίτες και μάλιστα μέχρι την τελευταία στιγμή. Με αυτό τον τρόπο προστίθεται ως αρμόδιος για την ευζωία ως παράγοντας μη οδύνης, στους υπαλλήλους που είναι επιφορτισμένοι να αφαιρούν τη ζωή. Όταν πλησιάζει η στιγμή της εκτέλεσης, κάνει στους πάσχοντες ηρεμιστικές ενέσεις. Ουτοπία της δικαστικής αιδημοσύνης: να αφαιρείς τη ζωή κάποιου χωρίς να του επιτρέπεις να πονέσει, να στερείς όλα τα δικαιώματα χωρίς να προκαλείς οδύνη, να επιβάλεις ποινές απαλλαγμένες από πόνο"

Μ.Φουκό  "ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ, Η Γέννηση της φυλακής"