Η τέχνη του Johannes Mundinger: εμπόλεμη χωρική γυμναστική

Τα χρώματα θέλουν επίμονα να ξεφύγουν από τους περιορισμούς τους: αντιπαλεύουν τη χωροταξία της τοποθέτησης τους, αντιστέκονται στη γεωγραφία του χώρου που βρίσκονται, απειλούν να σε βάλουν σε κίνηση σε μια αίθουσα γυμναστικής, διαφωνούν με τη χρήση του υπαρκτού χώρου και αντιπροτείνουν κάτι άλλο, διαφορετικό,

Μια πολυδιάστατη γεωγραφία του χώρου με χρώματα που διαπλέκονται, το ένα επικαλύπτει το άλλο σε μια αέναη κίνηση μέσα σε, δυστυχώς μόνο, τρεις διαστάσεις. Αυτές τις διαστάσεις είναι που αρνούνται, επιθυμούν περισσότερες, συμβιβάζονται στο ελάχιστο ακόμη και  με τις μεγάλες κλίμακες των έργων του.

Τοποθετούνται με χαρακτηριστική αυτονομία σε διαρκή πολεμική κίνηση μεταξύ τους, μοιάζουν να διαγωνίζονται σε μια μάχη επικράτησης.Μεταξύ τους μια και οι αιχμές των σχημάτων και των μορφών τους, σαν ξίφη, χώνονται η μία μέσα στην άλλη.

Απέναντι στο θεατή απειλώντας να τον κατακλύσουν και να κυριαρχήσουν επάνω του.

Μπροστά στον ίδιο τον καλλιτέχνη μια και επιθυμούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να τον εξαντλήσουν-τόσο πνευματικά όσο και σωματικά-υποβάλλοντας τον στην ιδιαίτερη, και τόσο ευχάριστα δραματική, εμπόλεμη αγωνία του άγνωστου.

Δεν υπάρχουν όρια, οι μεγάλες κλίμακες του Johannes Mundinger δεν επαρκούν, τα έργα του ασφυκτιούν και φωνάζουν πως θέλουν να παρεκτραπούν και να εισβάλουν με βία στην καθημερινότητα σου.

Με βασική αιχμή τους το κολάζ, λογική και αισθητική εξ ορισμού ανοιχτή σε νέες διατυπώσεις,καταλαμβάνουν το ζωτικό σου χώρο, δημιουργώντας νέες απορίες, αναπάντητες προκλήσεις που περιμένουν τη σειρά τους και μια συνεχή ζωογόνο κινητικότητα των ματιών σου. Αυτόνομες οντότητες πολλαπλών διαστάσεων ξιφουλκούν με την κανονικότητα σου, ξιφουλκούν με 'σένα.

Eternal noise

Carlos Giffoni-Eternal noise

Βρίσκομαι μέσα σ' ένα βαθύ σκοτάδι. Να σου πω την αλήθεια, δεν μπορώ, πλέον, να καταγράψω από πότε. Είμαι πολύ καιρό εδώ-πραγματικά. Αισθάνομαι σαν τον Ιωνά, όταν τον κατάπιε η μεγάλη φάλαινα. Βουβός και αυτός σε μετωπική με τις σκέψεις του. Μόνο που αυτός ήξερε πως, που και πότε συνέβη αυτό. Εγώ φοβάμαι πως με το που κόπηκε ο ομφάλιος λώρος μου, βρέθηκα σε αυτό το σκοτάδι. Είναι παχύ, σε στιγμές μοιάζει αδιαπέραστο. Δεν μπορώ-και φοβάμαι να προσπαθήσω-να αγγίξω τα όρια του, δεν γνωρίζω αν έχει τέλος ή αρχή, αν βρίσκεται αποκλειστικά γύρω μου ή αν το έχουν βιώσει και άλλοι.
Μέσα στο βαθύ σκοτάδι μου νοιώθω λίγο σαν τον Γκρέγκορ Σάμσα του Κάφκα. Παραπονιέμαι πως είμαι μόνος, πως κανείς δε με θέλει, σε κανενός τα όνειρα δεν αποτελώ πόθο ή λύτρωση. Μόνο που εγώ δεν στριφογυρίζω στο κρεβάτι μου. ίσως να αιωρούμαι, ίσως να παραμένω ακίνητος πάνω σε μια κρύα επιφάνεια. Τόσο κρύα όσο ο τρόμος μου μην τυχόν και απλώσω τα χέρια μου μακρυά και συνειδητοποιήσω πως μπορώ να δω το σχήμα τους, καθώς αυτά θα έχουν βγει έξω από την πυκνή σκοτεινή σκιά που με περιβάλει. Μονάχα το σκοτάδι που περιγράφει κείνος, νομίζω, φέρνει απόλυτα στην κατάσταση μου
Αλήθεια, δεν γνωρίζω αν κοιμάμαι, δεν έχω ιδέα αν ξεκουράζομαι ποτέ, ούτε καν αν το χρειάζομαι αυτό, το σώμα μου σωπαίνει σαν σε έκσταση. Κάποιες φορές αισθάνομαι πως ξυπνάω όμως. Είναι εκείνες οι στιγμές, λίγα δευτερόλεπτα ίσως (να πω λεπτά; πραγματικά δεν ξέρω) που γεμίζω εικόνες. Σαν εκείνο το παλιό παιχνίδι, πατώ τα μικρά δύσχρηστα κουμπιά του μυαλού  μου και αυτές εναλλάσσονται με αστραπιαία ταχύτητα μπροστά στα απορημένα μάτια μου. Πιστεύω πως έχουν εντυπωθεί στο ασυνείδητο μου. Ναι, είμαι σίγουρος. Αυτή η ακινησία που μου έχει επιβληθεί (μα είμαι σίγουρος πως κάποιος ή κάτι άλλο με έχει τοποθετήσει σε αυτή την κατάσταση) με φέρνει πολύ κοντά του.  Μέσα στο μούδιασμα που μου προκαλεί η ασφυκτική γειτνίαση με τις  μύχιες σκέψεις μου-φοβάμαι να τις αντικρίσω μη τυχόν και ως άλλες μέδουσες με κάνουν και πετρώσω-οι εικόνες αυτές εντυπώνονται μέσα μου μια και καλή.
Όχι, όχι μη νομίσεις πως σου μιλώ για κάποια προηγούμενη ζωή ή ζωές. Στο χώρο και στο χρόνο που ονομάζω τώρα, παρόν, εδράζονται.  Σαν τους πίνακες του Rothko επιτίθενται στην κατάσταση που βιώνω, γεμίζοντας τη με ενοχλητικό διαπεραστικό φως. Άλλοτε πάλι έχουν τη μορφή ήχων. Ήχων τρομακτικών, διαπεραστικών, τόσο δυνατών και απαιτητικών που επιζητούν με θράσος την πλήρη προσοχή μου, σαν να προσπαθούν, με αυτό τον τρόπο, να διαρρήξουν την οργανική σχέση που έχω αναπτύξει με τη φυλακή μου. Οφείλω να σου πω πως συχνά το πετυχαίνουν.
Άλλες πάλι φορές, στο σκοτάδι που με περιβάλει, εμφανίζονται ως εκτυφλωτικό φως που ρίχνει τα φωτόνια του σε κάθε σπιθαμή του χώρου που με περικλείει. Εικόνες και ήχοι στροβιλίζονται γύρω μου σαν ευκίνητοι θανατηφόροι σκορπιοί έτοιμοι να χώσουν το κεντρί τους μέσα μου.
Τότε είναι που απόλυτα και  τρομακτικά φευγαλέα ανακαλύπτω πως αυτός ο χώρος έχει τα όρια και το σχήμα του μυαλού μου.

Στον Ελίας Κανέτι.

Freedomland

"the cell phone is ringing, but we don't answer it, someone wants something, but none of us can speak. we've been driving for two days from los angeles, eating african herbs prepared as a tea, and cut with mountain dew, none of us has said a word for hours, but there have been many conversations, we keep the rented mini-van on the road when the lines of the highway start to blend with the power lines above us, and the sewer lines below us, and the stars and sun start to stream into thick lines of glowing color around us, we change drivers, keeping the speed of the vehicle at a steady 60 miles with the cruise control and listening to the cd player.
song of exile sung by a man of the orfela tribe, sahara desert, recorded in 1948 by the henri ihote expedition, a muezzin call to prayer, from banfora, upper volta. flute players, dogon tribe, niger territory, song of praise, malinke tribe, kouroussa district, french guinea.the village chief is dead, gathered together in their communal hut, the women are singing while the insects of the night chirp in accompaniment.
(...) this river i cannot cross-this feeling i cannot stop-i'm caught in a burning pile of branches.outside atlanta, some woods in decay an old farmhouse, some sage picked from generations, lost from laws that forsake me. G/C D/C/G the clouds are natures' endorsement of the abstract, we are closing in on the summit..., poly sleeves, product codes for poly sleeves, poly pro jewelcase sleeves SCD615PP no flap. national reservation number 629 643 447...21.99 per day-airport.
let the lovely dead drag me down, olympia washington,UPS ACCT. W0 1324, set up, sound check, tracking 3pm.any new ideas? way up yonder, above the sky, eyes like a morning star...
first loop jews harp (canned heat), indian drum, strawberry shortcake fast electronic drum, that might keep the red ink from flowin' out of his mouth...we felt our way through claw hammer banjo, at happy hi holler, bob pigeon sweat to death.

Tom Greenwood-Portland 2007 (από τα liner notes του Freedomland των Jackie-O-Motherfucker)

Jose Guadelupe Posada

Ο θρίαμβος του χιούμορ στην πιο καθαρή και εμφανή του μορφή στο εικαστικό επίπεδο πρέπει να πει κανείς πως τοποθετείται σε χρόνους πολύ κοντινούς μας και να αναγνωρίσει ως τον πρώτο του τεχνίτη, το Μεξικάνο καλλιτέχνη Ποσάδα, ο οποίος σε θαυμαστές ξυλογραφίες λαϊκού χαρακτήρα μας ευαισθητοποιεί ως προς όλες τις αναταράξεις της Επανάστασης του 1910 (μέσα σε συνθέσεις όπου τίθεται σε ερώτημα και αντιπαράθεση οι σκιώδεις παρουσίες του Βίλα και του Φιέρρο και μας πληροφορούν γι' αυτό που μπορεί να είναι το άλμα από το χιούμορ της θεώρησης σε αυτό της πράξης-το Μεξικό με τα εξαίσια νεκρικά παιχνίδια του είναι εξάλλου η επίλεκτη χώρα του μελανού χιούμορ)

Αντρέ Μπρετόν, Minotaure, "le bois de Posada", no 10, 1939

Kim Hiorthoy

Η αφομοίωση θέλει το χρόνο της. Πολλές φορές λειτουργεί αργά, υποδόρια, μέσα σου-τα αποτελέσματα της επωάζονται με βραδύτητα στο ασυνείδητο. Όταν αυτά είναι έτοιμα να γεννηθούν, βρίσκονται απλά ακριβώς κάτω από την επιφάνεια-σαν εκείνη τη λέξη που τη γνωρίζεις, βρίσκεται στην άκρη της γλώσσας σου αλλά δεν βγαίνει η αχώνευτη-και σαν κακομαθημένα γατάκια αρνούνται να εμφανιστούν και κρύβονται κάτω από τα έπιπλα. Τότε χρειάζεται απλά ένα έναυσμα, ένας καταλύτης που θα φανερώσει όσα δεν γνώριζες, ίσως, πως υπάρχουν μέσα σου, καταλαμβάνοντας το χώρο τους, ζητώντας υπόκωφα να αναδυθούν στην επιφάνεια της πραγματικότητας σου.

Κάπως έτσι συνέβη με τα έργα του Νορβηγού εικαστικού Kim Hiorthoy (και ξέρεις πως εσύ ήσουν ο καταλύτης και σε ευχαριστώ...). Βρίσκονται παντού μέσα στο σπίτι μου, κοντά σαράντα κυκλοφορίες της Rune Grammofon και όχι μόνο, ντυμένες με τα έργα του. Δίσκοι και cd. Ανακαλώντας, έχω περάσει πολύ χρόνο ακούγοντας τις μουσικές που κρύβονται στις κυκλοφορίες της εταιρίας, πέρνοντας στα χέρια τα artworks του. Από τη μεταμοντέρνα ψυχεδέλεια των Motorpsycho ( τι φανταστική live μπάντα) στους free jazz noise punksters Original Silence, Μέσω του κομματιασμένου κολάζ ροκ των Moha! στον avant πειραματισμό των Supersilent και των Spunk και τον ηλεκτρακουστικό ρυθμικό αυτοσχεδιασμό των Phonophani μέχρι τον -take no prisoners-ελεύθερο αυτοσχεδιασμό των Scorch Trio και των Fire!. Και πόσα άλλα ακόμη.
Τα έργα του Hiorthoy στέκονται ισότιμα, ντύνουν, περιγράφουν και συνδιαλέγονται με τη μουσική. Τα artwork των κυκλοφοριών αποκτούν, έτσι, διαστάσεις αυτόνομου εικαστικού έργου ικανού να σε ακινητοποιήσει με την υφέρπουσα δυναμική του ή να χαθείς στις κινήσεις των εικόνων του. Μια σκέψη που είχα πάντα μέσα στο μυαλό μου κοιτώντας, ρουφώντας ακόμη-ακόμη κάποια, τα έργα του, ήταν η λεπτή, αόρατη,αλλά σαφέστατη γραμμή που ενώνει κάθε διαφορετική δουλειά του. Και, βέβαια, πως εδώ μιλάμε για τέχνη που αφορά τους πάντες. Η οποία επιστρέφει πίσω στα βασικά και, όπως όταν δανείζεις ένα δίσκο ή ένα cd, περνάει από χέρι σε χέρι, γίνεται αντικείμενο μελέτης ή απόρριψης από πολλούς, λειτουργεί και κρίνεται στο δύσκολο πεδίο της καθημερινότητας (μέσα στην καθημερινότητα βρίσκεται η ακρόαση μουσικής, το άγγιγμα ενός δίσκου, το ακούμπημα της βελόνας του πικάπ επάνω του) έξω από μια επίσκεψη σε ένα μουσείο ή μια έκθεση. Είναι παντελώς εκτεθειμένα στη φθορά των καθημερινών αβαριών και τις κούρασης που αυτές φέρνουν.
Τέχνη για όλους και παρά τη μικρή της κλίμακα υψηλού επιπέδου.

Μέσα από τα μουντά χρώματα του ευρωπαϊκού Βορρά, όπως αυτά αποτυπώνονται στα έργα και στις επιλογές του, ο Hiorthoy κατασκευάζει κολάζ. Προσωπικά με ενθουσιάζει, τον περιγράφω από τη θέση του φαν και δεν διαθέτω στάλα αντικειμενικότητας απέναντι του. Μέσω εικόνων και χρωμάτων, μονοχρωματικά μοτίβα και σκιές σωμάτων που μου φέρνουν στο μυαλό παραστάσεις από σημαντικές τάσεις της σύγχρονης τέχνης των 70's και 80's , παράγει ιστορίες που λειτουργούν τόσο αυτόνομα όσο και συνοδευτικά με τους ήχους διεγείροντας σε με πολλούς τρόπους. Οι αναλογίες εικαστικού και μουσικού μέρους είναι εκεί, αν θέλεις να τις ψάξεις.
Το ψυχεδελικό ροκ των Motorpsycho προκαλεί την τέχνη του να το αποτυπώσει ως χρωματικές σταγόνες σε μια θάλασσα διεσπαρμένων εικόνων. Οι κινούμενες φιγούρες πάνω σε ένα σταθερό φόντο εμπεριέχουν την πανκ οπτική των Original Silence για ένα ενεργητικό ήχο ( γι' αυτό και η κίνηση) συγκερασμού της ελεύθερης συλλογικής έκφρασης με τη free jazz. Tα rock n' roll σπαράγματα των Moha! μετουσιώνονται σε χρωματιστές αιχμές που εισέρχονται απειλητικά η μία στην άλλη θυμίζοντας μου τα έργα του νέου εικαστικού Johannes Mundinger.

Η επιθετικότητα και η ενέργεια της free jazz των Scorch Trio βρίσκει πάτημα στις έντονες γραμματοσειρές που επιτίθενται βίαια στο μινιμαλιστικό, συνήθως λευκό, φόντο των εξώφυλλων τους. Για τις περισσότερο ambient επιρροές μουσικών όπως οι Supersilent και ο Arne Nordheim οι absttact χρωματικές επιφάνειες του Hiorthoy επιλέγουν να υποταχθούν περιγράφοντας και συνοδεύοντας το μουσικό αποτέλεσμα. Έντονα χρώματα που κατακλύζουν το οπτικό σου πεδίο, πηδούν με μανία μέσα σου, απαιτούν το χώρο και το χρόνο τους περιγράφουν με ακρίβεια το noise ερωτικό αγκάλιασμα των Spunk.
Όλες του οι επιλογές αποτελούν προσωπικές εικόνες και, υποθέτω, κομμάτια της οπτικής του. Ακόμη και η b-boy hip-hop αισθητική του The Last Day, μοναδικό του σόλο άλμπουμ ως τώρα φανερώνουν τις διάσπαρτες επιρροές που δέχεται, που δεχόμαστε όλοι μας, μέσα από το όργιο των εικόνων που μας κατακλύζουν σε καθημερινή βάση. Εικόνες που διυλίζονται μέσα μας, αποκτούν τη σημασία που εμείς επιλέγουμε να τους δώσουμε και ανα-νοηματοδοτούνται κατά το δοκούν.

Καταφέρνει, έτσι, ο Νορβηγός εικαστικός, εκούσια ή ακούσια δεν δίνω δεκάρα, να λειτουργήσει ως αυτός που μεταβιβάζει και μεταδίδει τις εικόνες μέσα του σαν συναισθήματα προς εμάς, σαν ασχημάτιστες στιγμές ενός παζλ-ενός κολάζ για να επιστρέψω στην αρχική περιγραφή-που σχηματοποιούνται αργότερα-ο χρόνος που χρειάζεται πάντα- από εμάς τους ίδιους. Μέγιστο επίτευγμα.
Θυμήθηκα εκείνο το άλμπουμ των Motorpsycho με δικό του artwork. Little lucid moments λεγόταν.

Πάθος

Είμαι δεμένος στο σώμα σου σαν άγριο σκυλί σε πάσσαλο και αλυχτάω, όχι γιατί θέλω να
ελευθερωθώ και να το σκάσω, αλλά επειδή δεν σε φέρνουνε σε μένα μια ώρα αρχύτερα να κόψω με τα δόντια μου τις σάρκες σου, αυτές πού ντύνεσαι για να είσαι «όπως πρέπει» μπρος στους τρίτους. Το πάθος μου για σένα συγκρίνεται μονάχα με ένα μάτσο απρέπειες μη εξημερωμένου ζώου. Θέλω να σε απολαύσω αργά. Θα μείνω λοιπόν για κάμποσο νηστικός. Θα αφήνω την πείνα μου να ξαναμεγαλώνει σαν κλαδεμένο κλαρί, για να σε ευχαριστηθώ πάλι από την αρχή. Δεν θα σε λυπάμαι που θα κείτεσαι κι εσύ αιχμαλωτισμένη. Θα σε ποδοπατάω. Κανείς δεν λυπάται κάτι το θεϊκό. Κανείς δεν δείχνει ευσπλαχνία για το αναίτια υπέροχο. Θα τα υποστείς όλα μέχρι να γιατρευτεί η λύσσα του έρωτά μου.

Γράμμα του Γκυστάβ Φλωμπερ στην Λουίζ Κολέτ

Σ' έναν γάτο

Είσαι πολύ πιο σιωπηλός απ' τους καθρέφτες
και πιο κρυφός από την πολυκύμαντη αυγή.
Είσαι εκείνος ο πάνθηρας που μόνο από μακρυά,
κάτω απ' το φεγγαρόφωτο, μας επιτρέπει να κοιτάζουμε η μοίρα.
Μάταια σε ψάχνουμε μες στους ανεξιχνίαστους
μηχανισμούς κάποιου θεϊκού νόμου.
Πιο απόμακρος κι από το δειλινό ή απ' τον Γάγγη
εσύ κρατάς το μυστικό κλειδί της μοναξιάς.΄
Η ράχη σου αφήνεται στο ανάλαφρο
του χεριού μου το χάδι. Αιώνες τώρα
που πια έχουν γίνει λησμονιά, αφήνεις μόνο
στο χέρι το δισταχτικό να σ'αγαπά.
Ζεις σε αλλιώτικους καιρούς.Εξουσιάζεις
έναν κόσμο κατάκλειστο, όπως του ονείρου.

Χόρχε Λουίς Μπόρχες, από τη συλλογή Το χρυσάφι των τίγρεων.