Πήγα σινεμά για δω την Αποπλάνηση της Σοφία Κόπολα μη έχοντας δει ταινία της για χρόνια. Μικρό το κακό, ίσως, μια και η Κόπολα δεν συγκαταλέγεται στις πολυγραφότερες των δημιουργών. Μέσα σε λιγότερο από 48 ώρες αφότου είδα την Αποπλάνηση, παρακολούθησα ξανά τις πρώτες τις, θαυμάσιες, ποπ ματιές στο σύγχρονο κινηματογράφο, τα Virgin Suicides και Lost in Translation.
Όλα τα παραπάνω το καλοκαίρι του 2017 σε μια αλληλουχία εβδομάδων όπου και πάλι ο μοντέρνος κινηματογράφος κυριαρχείται από την ανδρική ματιά και τα μεγάλα μεγέθη. Αποτελεί μια ολοκληρωμένη αντίφαση, μια και ο Κρίστοφερ Νόλαν είναι ένα σπουδαίος σκηνοθέτης, αλλά το φιλμικό υπερθέαμα της Δουνκέρκης είναι άλλη μία εκκωφαντική επιβεβαίωση του ανδρικού κόσμου που ονομάζουμε κινηματογράφο. Στα πλαίσια - και εξ ορισμού αυτής - της μεγάλης οθόνης και των απαιτήσεων της, η ανδρική και πατριαρχική ματιά συνοδεύει, χέρι με χέρι, τα μεγάλα θεάματα. Μεγάλοι ήρωες, κατά βάση άνδρες πρωταγωνιστές, ανδρικοί ηρωισμοί.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν αποτελεί τα φιλμικά θέσφατα της Κόπολα. Πλησίασα την Αποπλάνηση έχοντας αμφιβολίες. Το πρώτο της μέρος είχε τις αδυναμίες του: η συνηθισμένη πλοκή συνοδευόταν από την εμφανή αδυναμία - νισάφι πια μ'αυτόν - του Κόλιν Φάρελ να ακολουθήσει τις έξοχες ερμηνείες του γυναικείου καστ. Η αδύναμη πλοκή του πρώτου μισού σου τραβά την προσοχή απ' όλα τα υπόλοιπα που χτίζουν την ταινία. Η μπαρόκ ατμόσφαιρα ρομαντισμού συνοδεύεται από την αντίστοιχη φωτογραφία αλλά και μουσική. Τα πλάνα της Κόπολα -περιορισμένα στα ελάχιστα τετραγωνικά της βικτοριανής έπαυλης και του κήπου της - δημιουργούν μια ατμόσφαιρα δράματος δωματίου. Ο εναλλακτικός τίτλος που θα μπορούσες να δώσεις είναι προδοσία.
Η ποπ αισθητική προηγούμενων ταινιών της Κόπολα αντικαθίσταται εδώ με το μπαρόκ και τον ρομαντισμό. Η σκηνοθέτις υπηρετεί αυτή της την επιλογή με τον ίδιο φανατισμό: μινιμαλισμός, εμμονική σημασία στη μικροκλίμακα της εικόνας, διείσδυση στο μικρόκοσμο των προσωπικών συναισθημάτων. Μέσα από τις ερμηνείες του γυναικείου καστ, με προεξάρχουσα τη Νικόλ Κίντμαν, γευόμαστε τα καλά του επαγγελματισμού της show biz. Ρόλοι δουλεμένοι στη λεπτομέρεια τους που υπηρετούν τη μικροσκοπική καλλιγραφία της ταινίας.
Γυρνώντας πίσω στη φιλμογραφία της παρατηρούμε -τη εξαιρέσει ενός από τους σπουδαιότερους καρατερίστες του σύγχρονου κινηματογράφου, του Bill Murray, πως οι επιλογές της είναι γυναικείες. Σχεδόν κάθε ρόλος που η Κόπολα επιλέγει ως χαρακτηριστική έκφραση των ταινιών της είναι γυναικείος. Πριν μιλήσει κανείς για αντεστραμμένο σεξισμό, ας περιμένει πρώτα να έρθει η ισότιμη αντιμετώπιση των δύο φύλων στον κινηματογράφο.
Λίγα χρόνια πριν, το 2012, μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες ανεξάρτητες δισκογραφικές, η Entr' acte, κυκλοφόρησε το Mikroklimata της Helen Gough. Σ αυτό το cd η καλλιτέχνις πραγματευόταν τις εντάσεις - ηχητικές και συναισθηματικές που ενυπάρχουν μέσα σε ηχητικούς και χωρικούς μικρόκοσμους. Έχω την εντύπωση πως το ίδιο ακριβώς υποδαυλίζει η Κόπολα ( σε αντίθεση με τα συνήθως μεγαλεπήβολα φιλμικά background του πατέρα της ) στις ταινίες της. Κάνει focus στη λεπτομέρεια, επιχειρεί όχι απλά να αναδείξει αλλά να μετατρέψει σε πρωταγωνιστή καθετί μικρό. Δεν απλώνεται χωρικά και χρονικά αλλά αποδέχεται πως η καθημερινότητα μας προχωρά με μικρά βήματα και αυτά προσπαθεί να μετουσιώσει σε εικόνες.
Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές συνειδητοποιώ πως η αναπάντεχη αλλαγή της πλοκής στο δεύτερο μέρος της Αποπλάνησης λειτούργησε αντίστροφα του αναμενόμενου. Την ώρα που μετάλλαξε τους χαρακτήρες που παρακολουθούσαμε ως τότε, κατάφερε, παράλληλα να αναδείξει τη σκηνοθετική μαεστρία της ίδιας. Όλα τα παραπάνω είναι ένα κολάζ ιδεών, όχι εύκολα πραγματοποιήσιμων που η ίδια και οι συνεργάτες της ταίριαξαν σε εικόνες. Το less is more είναι εύκολο μόνο να το γράφεις. Συνειδητοποιώ επιπλέον πως τα ίδια με τελείως διαφορετικά υλικά είχε φέρει εις πέρας στα δύο πρώτα της αριστουργηματικά φιλμ που ήδη ανέφερα.
Μια πραγματική χαμαιλέοντας με το δικό της μινιμαλιστικό καλλιτεχνικό όραμα. Ίσως ( και ) γι' αυτό οι ταινίες της όσο και να κινούνται στο χρόνο παραμένουν μια ανοιχτόμυαλη ποπ ματιά της οικονομίας του χώρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου